Τρίτη, Δεκεμβρίου 28, 2010

Αυτοκτονίες από Φιλολογία

Ξεφυλλίζοντας το ηλεκτρονικό αρχείο λογοτεχνικών περιοδικών του ΕΚΕΒΙ, μπορεί κανείς να βρει σπουδαία πράγματα -- και όχι μόνο ιστορικού ενδιαφέροντος.

Έτσι, στο τεύχος 19-43 της Νέας Εστίας (1 Οκτωβρίου 1928) δημοσιεύεται επιστολή του Ν. Γιαννιού (η οποία φέρει τον τίτλο «Αυτοκτονίες από Φιλολογία»), η οποία αναφέρεται στην αυτοκτονία του Καρυωτάκη (ως παράδειγμα προς αποφυγή) και επικρίνει έντονα το περιοδικό και τις απόψεις που εξέθεσαν σε άρθρα τους, με αφορμή τον Κ., οι Πέτρος Χάρης, Τέλλος Άγρας και Κλ. Παράσχος (σε προηγούμενα τεύχη). Την επιστολή του Γιαννιού, μπορείτε να δείτε εδώ.

Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
Αλλά τότε έχουμε μπροστά μας ένα παθολογικό φαινόμενο, μια αρρώστια της νεολαίας μας. Δεν πρόκειται ούτε για μεγάλη ποίηση ούτε για ολοκληρωτικό νιώσιμο της ζωής. Πρόκειται μάλλον για την άγουρη νιότη, που, προτού ζήσει πραγματικά, αρχίζει και ναρκώνεται κι αποχαυνώνεται με φιλολογικά χασίς και μορφίνες, κι ενώ νομίζει πως ζει ζωή ξέχωρη και διανοούμενη, δεν κάνει, παρά να κινείται μέσα στο στενό και δηλητηριασμένο ορίζοντα ενός φιλολογικού ατελιέ, μέχρις ότου εκφυλισθεί.

Δευτέρα, Δεκεμβρίου 27, 2010

Για μια μετάφραση του Καρυωτάκη

Για τις μεταφράσεις του Καρυωτάκη έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά. Διάσημη είναι, σίγουρα, η μετάφραση του Spleen του Baudelaire (δείτε τη εδώ, πλάι πλάι με την απόδοση του Σημηριώτη). Στο αφιέρωμα στον Κ. του περιοδικού «Το Δέντρο» [Καλοκαίρι 2010] βρήκα μια πολύ εύστοχη ανάλυση της μετάφρασης του ποιήματος «Οι Τρεις» του Λενάου από τον Χάρη Ψαρρά («Η επίταση του σαρκασμου: Οι Τρεις του Λενάου δια στόματος Κ. Γ. Καρυωτάκη», σσ. 175-179). Σ' αυτό το κείμενο γίνεται αναφορά και στη μετάφραση του ίδιου ποιήματος από τον Δροσίνη. Και τις δύο μεταφράσεις, μπορείτε να βρείτε στο blog stavrovelonia. Ενδιαφέρουσα η αντιπαραβολή, νομίζω ότι λέει, και αυτή, πολλά για τις μεταφραστικές απόπειρες και επιλογές του Καρυωτάκη.

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 23, 2010

Στον Κ.Κ.

Ξεφυλλίζοντας, τελευταία, το βιβλίο του Πέτρου Χαρτοκόλλη, Ιδανικοί Αυτόχειρες: Έλληνες λογοτέχνες που αυτοκτόνησαν (Εκδ. Εστία), έπεσα πάνω σε «ποιητικούς διαλόγους» που αγνοούσα. Παρουσιάζουν ενδιαφέρον, ειδικά οι νεότεροι. Όπως, π.χ., το ποίημα του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου:

Στον Κ.Κ.

Ελάχιστα ωραιότερος από την ποίησή σου
Λίγο πιο ζωντανός από το πτώμα σου
Πάψε να υπνοβατείς στους στίχους μου
Ηλίθιε αυτόχειρα των παιδικών μου χρόνων.

Παρασκευή, Νοεμβρίου 05, 2010

Καρυωτάκης (Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος)

ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ

Έφυγες. Μένει η πόρτα ανοιχτή
Κατάντικρυ στα ερέβη της αβύσσου.
Πίκρα και κούραση όλη σου η ζωή.
Η ποίηση; Ασχολία περιττή.
Κάθε προσπάθεια, τρέκλισμα μεθύσου

Όλα Χαμένα. Αργός απαυδημός
μαστιγώνει το νου, βαθιά πληγώνει
την άθλια σάρκα. Δίβουλος εχθρός --
γελοία φρεναπάτη ο στοχασμός
ξεσκίζει και χτιπάει και φαρμακώνει.

Κ' ύστερα; Τίποτε. Άσκοπη φυγή.
άδεια από νόημα κι άγονη εφροσύνη.
Δίψα θανάτου μάς καταπονεί.
Η γη, πεζή φροντίδα. Κ' οι ουρανοί --
-- χλεύη, που την οργή μας παροξύνει.

Δημοσιεύτηκε στη Νέα Εστία, τχ. 16-40, 15 Αυγούστου 1928.

Τετάρτη, Μαρτίου 31, 2010

Απηνής Καταδίωξις υπό του περίφημου Κίρκου

Η είδηση της αυτοκτονίας του Καρυωτάκη, όπως την παρουσίασε η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, στο φύλλο της 26ης Ιουλίου 1928. Κοινός τόπος σε όλες η πολιτική δίωξη του ποιητή από τον υπουργό. Και βέβαια πάντα μέσα στο δωμάτιό του και με πυροβολισμό στο κεφάλι.

Τρίτη, Μαρτίου 30, 2010

Καρυωτάκης και Γενιά του '30 (και πάλι ο Βαγενάς)

Ο Νάσος Βαγενάς, ακαδημαϊκός-κριτικός-ποιητής, έχει ασχοληθεί συχνά με τον Καρυωτάκη. Σε πολλές επιφυλλίδες του, με τις οποίες ίσως ασχοληθώ κάποια στιγμή [ωρισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία...], έχει προσπαθήσει να δείξει την, κατά τη γνώμη του, εσφαλμένη άποψη μεγάλου μέρους της κριτικής για τη σχέση Καρυωτάκη και Γενιάς του '30. Έπεσα, λοιπόν, πάνω σε μια πρόσφατη επιφυλλίδα του, η οποία αναφέρεται μεν σε έναν εκ των κορυφαίων κριτικών της Γενιάς του '30, τον  Καραντώνη, αλλά εστιάζει και πάλι στην άποψη που είχε ο τελευταίος για τον Καρυωτάκη. Προς το παρόν, αρκεί να επισημάνω ότι έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι ένας υπέρμαχος της Γενιάς του '30 [ποιητής και ο ίδιος] επιλέγει τον Καρυωτάκη προκειμένου να χτίσει τα δικά του επιχειρήματα για μια άλλη «ποιητική σχολή»., η οποία καθόρισε [και καθορίζει, εν πολλοίς] τα νεοελληνικά γράμματα για πολλές δεκαετίες.
Δείτε την επιφυλλίδα εδώ.

Κυριακή, Μαρτίου 28, 2010

Ένα θύμα του Κύρκου

Στις 27.07.1928 καταγράφει την είδηση της αυτοκτονίας του Καρυωτάκη η εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ. Σε ένα μονόστηλο, δεν παραλείπει να σημειώσει [στον υπέρτιτλο] ότι ο ποιητής υπήρξε θύμα του Κίρκου [sic]. Ο «τέλειος άνθρωπος» Καρυωτάκης έπεσε αναμφίβολα θύμα του «φαύλου» υπουργού και των διώξεών του.

Δευτέρα, Μαρτίου 15, 2010

Ατυχές θύμα του υπουργού

Η είδηση για την αυτοκτονία του Καρυωτάκη, όπως παρουσιάζεται στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ (26 Ιουλίου 1928).



Το ενδιαφέρον είναι ότι τα περισσότερα ρεπορτάζ της εποχής περιέχουν τις ίδιες ανακρίβειες σχετικά με την αυτοκτονία του Καρυωτάκη [πυροβολισμός στο κεφάλι, στο δωμάτιό του στην Πρέβεζα]. Αναρωτιέμαι αν πρόκειται για «καθοδηγούμενες» πληροφορίες [από την οικογένεια του ποιητή;] ή αν γενικώς ήταν πιο «καθώς πρέπει» να έχει αυτοκτονήσει εντός του δωματίου του και με πυροβολισμό στον κρόταφο [πιο... κόσμια επιλογή απ' την καρδιά, άραγε;]. Προφανώς, είναι αμελητέα λεπτομέρεια όσον αφορά τον ποιητή, ενδιαφέρουσα όμως όσον αφορά την εποχή. Δεν θυμάμαι αν έχει απαντηθεί το ζήτημα στη βιβλιογραφία, ωστόσο έχει ένα ενδιαφέρον. Και οι δύο εφημερίδες, πάντως, συμφωνούν ότι επρόκειτο για νευρασθενικό τύπο, τα... νεύρα του οποίου είχαν διαταραχτεί ακόμα περισσότερο από τις «διώξεις» του υπουργού. Ο υπουργός, η Πρέβεζα, η σύφιλη, η επαρχία, η υπαλληλική εργασία είναι οι βασικοί υποψήφιοι [82 χρόνια σχεδόν] για το ρόλο του βασικού υπαίτιου της ύστατης πράξης του ποιητή.

Παρασκευή, Μαρτίου 12, 2010

Θύμα του Οικοπεδοφάγου Υπουργού

Σκαλίζω τις τελευταίες μέρες τις εφημερίδες του μεσοπολέμου -- ειδικά το δεκαήμερο της αυτοκτονίας του Καρυωτάκη. [ηλεκτρονικά φυσικά, απ' το site της Βιβλιοθήκης της Βουλής -- μια προσφορά του blog του Ν. Σαραντάκου] Παρακάτω, ο τρόπος με τον οποίο αναφέρεται στην είδηση της αυτοκτονίας του ποιητή η [αντιβενιζελική] εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΚΗ [στο φύλλο της 26ης Ιουλίου -- ε, τα νέα διαδίδονταν πολύ πιο αργά εκείνες τις μέρες].

«Μια απηνής καταδίωξη που οδηγεί εις τον θάνατον»!!


Πέμπτη, Ιανουαρίου 29, 2009

Σίριαλ παντού... (άλλως: Καρυωτάκης, η αιώνια μόδα;)

Δεν ξέρω τι κριτικές έχει λάβει το νέο «καρυωτακικό» σίριαλ [αν έχει]. Ομολογώ πως δεν παρακολουθώ από κοντά την τηλεοπτική κριτική... Βλέπω, όμως, ότι βοηθά, αν όχι στο να ξαναγίνεται ο ποιητής της... μόδας, τουλάχιστον στο να εμπνέονται άλλοι, πιο νέοι και πιο σύγχρονοι. Χωρίς περαιτέρω σχόλια, ούτε για τη σειρά ούτε για την «έμπνευση», αντιγράφω το ποίημα της Σοφίας Κολοτούρου, από το Ποιείν. [Σχόλια μπορεί να ακολουθήσουν αργότερα, μπορεί και όχι...]

Γνωρίζω μια πολύ παράξενη ιστορία
- μα ίσως και να την έχω μόνο ονειρευτεί.
Όχι, δεν πέθανε, μου ‘παν, στη Σωτηρία
η Πολυδούρη, κάποιο Απρίλη, ένα πρωί.

Πρωτύτερα, ασφαλώς, δεν είχε αυτοκτονήσει
ο Καρυωτάκης, με μια σφαίρα στην καρδιά.
Εξοστρακίστηκε, όπως λεν, πριν τον χτυπήσει,
σε κάποιου δέντρου που ‘ταν δίπλα, τα κλαδιά.

Κι έπειτα, χάθηκαν τα ίχνη τους για χρόνια.
Θα ‘ναι σαράντα τώρα; Εξήντα; Εκατό;
Είπαν οι μύθοι πως θα ζήσουνε αιώνια,
μα θα το κρύβουν, θα ‘ναι απ’ όλους μυστικό.

Λένε, παντρεύτηκε στα σίγουρα η Μαρία
- κάποιον απ’ τους πολλούς, που είχε, θαυμαστές.
Τα πρώτα χρόνια, ήτανε όλο ευτυχία,
αλλά της λείπανε πολύ οι εραστές.

Έκαν’ ένα παιδί - δεν ξέρουνε - ή δύο,
και ζει στου γάμου μια νοερή της φυλακή.
Τους στίχους θέλει ν’ απαγγέλει – το βιβλίο
δίπλα της το ΄χει, να θυμάται τον ποιητή.

Ο Καρυωτάκης, έχει πάει σε κάποια χώρα
του ονείρου – Πουέρτο Ρίκο, Κούβα, Αργεντινή,
Ουρουγουάη, Βραζιλία, που να ‘ναι τώρα;
Ή πάλι, επέστρεψε και στο έρμο του νησί.

Ανύπαντρος σαφώς – τι τα δεσμά του γάμου
περιφρονούσε, και γελούσε ειρωνικά.
Εκεί θα μάζευε κοχύλια, κόκκους άμμου,
θα φώναζε ύστερα ξανά στην ερημιά.

Επικοινώνησαν ποτέ μαζί; Ποιος ξέρει…
Ίσως και να ‘χαν βρει τον τρόπο, μυστικά
μηνύματα να στέλνουν, κάθε καλοκαίρι∙
σχέδια να καταστρώνουν, επιτελικά.

Είπαν: Αυτόν, τον καταδίωκε ένα πνεύμα
κι εκείνη, λογιζόταν γι’ άστατη καρδιά.
Τους είδαν κάποτε να ‘ναι κόντρα στο ρεύμα,
αλλά μαζί δεν κάναν, ούτε μια βραδιά.

Έτσι μου είπανε σ’ αυτό το παραμύθι,
- που μάλλον το ‘χω εξ ολοκλήρου ονειρευτεί:
Ότι η Μαρία καταπνίγει μες τα στήθη
κάθε κρυφήν επιθυμία, να ξεχαστεί.

Κι ο Καρυωτάκης; Όλο βρίσκεται στην άκρη
του βράχου, μόνος πάντα στο έρμο του νησί.
Τρέχει στα κύματα, ξανοίγεται στα μάκρη,
θαλασσοδέρνεται, μα δεν αυτοκτονεί.